Laatste lesmateriaal

• The White Rose

• De Muur

• De Beeldenstorm

• Balthasar Gerards

• Enola Gay

Laatste filmbesprekingen 

Shogun
Shogun - Televisieserie, Paramount, 1980 - ca. 540 minuten - 5 DVD’s - originele Engelse versie (of Spaans of Frans ingesproken) - ondertitels in 22 talen waaronder Nederlands.

The Last Samurai - 2004 - duur: 144 min - originele Engelse versie, Ned. ondertitels – DVD.

Paul Cooper, The Bronze Age Collapse - Mediterranean Apocalypse (Fall of Civilizations, dl. 2), 2020 – duur: 1.04 u– Engels, facultatief met Engelse ondertiteling.

Tweemaal Cline op YouTube
Een bespreking van twee documentaires bij het boek1177 v. Chr. Het einde van de beschaving van Eric Cline. Een boekbespreking vindt u hier.  

Civilisations
Schama, S., Beard, M. & Olusoga, D. Civilisations: our story told through art – 3dvd’s – ca. 522 minuten.
BBC Worldwide, 2018 – met ondertitel: Engels voor slechthorenden - een tweede versie: met Nederlandse ondertitels.

Waterloo. The Last Battle (De laatste veldslag) – RTBF-belge & Arte Belgique, 2014.

Kon-Tiki

The Monuments Men

Kenau

Michiel De Ruyter (Admiral) – Nederland, 2015- DVD

In  naam van de Führer – Lydia Chagoll 1977 – DVD – Nederlands – Français – English – Deutch, 87 minuten.
Gevolgd door: Kinderen achter prikkeldraad, verkorte versie voor het onderwijs, viertalig, 52 minuten.

The White Queen – BBC - uitgever: A Film, 2013 - 4 dvd's - speelduur: 590 minuten – Engels – Nederlandse ondertitels.
The Salient - Documentaire over W.O.I

• The Imitation Game (over Alan Turing)

• Mapping the World. De geschiedenis van de cartografie - BBC 2010 - 2 dvd’s - duur: ca. 150 minuten - Engels, Nederlandse ondertitels.

• Rome. Rise and Fall of an Empire (2006), disc 3, aflevering 5: The Invasion of Britain.

• De Chinese Armada (The Chinese Armada. Dragons of the Sea)- DVD

• Ancient Rome. The rise and fall of an Empire - BBC, 2006 - 2 DVD’s - speelduur: 300 minuten - originele Engelse versie, Ned. ondertitels.

• Argo

• The battle of Passchendaele

• Genghis Khan

• BBC 2005 - DVD - duur: ca. 50 minuten - Engels, Mongools, Nederlandse ondertitels.

• De weg naar het Avondland
  Canvas & VPRO, 2011 - elfdelige televisiereeks, 3 Dvd’s - speelduur: ca. 445 minuten - diverse talen gesproken; Nederlandse ondertitels.

• The Crusades

• The Eagle (naar het boek

  De adelaar van het negende)

• The Pacific

• DVD-box National Geographic: De Maya’s, deel 1

• DVD-box National Geographic: De Maya’s, deel 2

• DVD-box National Geographic: De Maya’s, deel 3

• Moctezuma. Aztec Ruler - 2009 (DVD -45 minuten, Engels, geen onderschriften - Extra fotogalerij) 

• Bloed en bloemen (In Search of the Aztecs)  - BBC (1999) - DVD 2009 - Engels, Nederlandse ondertiteling - duur: 49 minuten.

• De kruistochten (1995)

• Walking with cavemen

• Masada

• Robin Hood

• Agora

Laatste besprekingen van (historische) romans 

Jo Claes, Sub Rosa, Antwerpen/Amsterdam, Houtekiet, 2024, 234 blz.

De tuin der vreugden
Leon Garfield. De tuin der vreugden (The Pleasure Garden). Den Haag, Uitg. Leopold – Antwerpen, de Vries-Brouwers, 1978, 180 blz. Vertaling: Tine Leiker. Illustraties: Dick de Wilde.

Willy Spillebeen. Busbeke, of De thuiskomst. Leuven, Davidsfonds, 2000, 443 blz.Thematiek: Biografie, humanistische weetgierigheid; contact met andere culturen; verdraagzaamheid versus onverdraagzaamheid; machtsmisbruik.

1529.De Damesvrede. Hendrik Duron, 1529 De Damesvrede. Uitg Elena, 2023, 288 blz.

Berry Steve, Het geheim van Gent, Utrecht, De Fontein, 2022, 396 blz. - vertaling van The Omega Factor door Gert-Jan Kramer – ook als e-boek.

Claes, Jo. Slagschaduw, Antwerpen, Houtekiet, 2022, 399 blz. -ook als e-boek.

Sutcliff. Rosemary Marc, de verschoppeling. Rotterdam, Uitgeverij Christofoor, 1979, 2de druk, 104 blz. – recente herdrukken.

Rosemary Sutcliff. Het koningsteken. Een koning voor de Dalriaden, Rotterdam, Uitg. Christofoor, 1981, 2de druk, 296 blz.

Sutcliff, Rosemary. De omweg naar de keizer (oorspronkelijk: Frontier Wolf), Amsterdam, Leopold, 1988, 224 blz.

Nazanine Hozar. Aria (vertaling van Aria). ISBN 9789403181202. Uitgever Cargo, 455 pagina's. 12.99 euro (ook beschikbaar als e-book, 9,99 euro).

Chris Bradford. De terugkeer van de krijger  Amsterdam, Van Goor, 2019, 333 blz. – vertaling uit het Engels: Karin Pijl.

Riley, Lucinda, De Zeven zussen

De Zeven zussen van Lucinda Riley. Internationale bestsellers of stationsromans met een historische kronkel?
Als je een fascinatie hebt voor (de geschiedenis van) het concept tijd en je heet Jos Martens, dan is het niet vreemd als je ja zegt op de vraag of je een korte bespreking wilt schrijven van de romanserie De zeven zussen.   
Guy Brugmans. NachtLicht. Wat aan de verovering van Mexico voorafging. Hasselt, Uitg. Lezensweg, 2019, 303 blz., literatuur- & woordenlijst. ISBN 978-94-6388-619-2. €18,95. Nachtlicht is uitgegeven in eigen beheer. Meer info op de website van de auteur. www.lezensweg.be
Schildermans, L.J. . De reis van de hofarts. Antwerpen, Uitg. Houtekiet, 348 blz., 21,99 € (e-boek 15,99 €)

Rees, Elizabeth M., De koopmansbruid. Tielt: Lannoo, 2006, 245 p. Oorspronkelijke titel: The Wedding. An Encounter with Jan Van Eyck. New York: Watson-Guptill Publications, 2005. Uit het Engels vertaald door Sylvia Vanden Heede.

Joris Tulkens, De Odyssee van Pedro en Luisão. Antwerpen: Davidsfonds/Standaard Uitg., 2019, 474 blz.

Azpeitia, Javier. De drukker van Venetië.

Jo Claes, Een tragisch verhaal, Antwerpen/ Amsterdam, Houtekiet, 2019, 384 blz. -, ook als e-boek.

Fabbri, Robert, Keizer van Rome (Vespasianus IX), Uithoorn, Karakter Uitg., 2019, 349 blz. - vertaling door Joos Zwart – ook als e-boek.

Zirkzee, Jacqueline, De eerste priesteres (2019)

Tulkens, Joris. Wentelsteen. Erasmus en de moeizame geboorte van het Collegium Trilingue

Tulkens, Joris. Thomas More. Een leven in vijf vriendschappen. Leuven, Davidsfonds, 2016, 255 blz

Beck, Annelies. Over het Kanaal. Breda, De Geus, (2011), 2014³, 315 blz. – ook als e-boek

Harris, Robert, Pompeii, Amsterdam/Antwerpen, De Bezige Bij, (2003) 2015, 350 blz – 6de druk als e-boek – vertaling: Renée Vink.

Gregory, Philippa  Dochters van de Roos, Amsterdam, Meulenhoff, 2014, 400 blz.

Bernauw, Patrick. Het geslacht van de engel

Laatste recensies

• Atlas historique de la Russie. D’Ivan III à Vladimir Poutine
  François-Xavier Nérard, Marie-Pierre Rey, Cyrille Suss (cartes) (2024). Atlas historique de la Russie. D’Ivan III à Vladimir Poutine. Editions Autrement, Paris, oktober 2024. Paperback, 25 x 17 cm. 96 pagina’s, kaarten, tabellen, grafieken, statistieken. ISBN 978-20-804-3588-0; € 24.

• L’Ukraine.Atlas géopolitique d’une idée européenne

• Romain Dorvek, Philppe Lemarchand, Pascal Orcier, Nina Plitko, Raymond Woessner (2024). L’Ukraine.
  Atlas géopolitique d’une idée européenne. Editions Atlande, Neuilly, april 2024. Paperback, 172 pagina’s.
  Kaarten, foto’s, grafieken, verklarende woordenlijst. ISBN 978-23-503-0818-0; € 25.

Israël-Palestina
Derk Walters (2024). Israël-Palestina. Uitgeverij Athenaeum-Polak&Van Gennep, Amsterdam /L&M, Antwerpen, september 2024. Paperback, 155 pagina’s, 17 x 11 cm, kaartjes, literatuur. ISBN 978-90-253-1710-2; € 15.

Autocratie bv. Over dictators en de redding van de democratie
Anne Applebaum (2024). Autocratie bv. Over dictators en de redding van de democratie. Uitgeverij Ambo/Anthos, Amsterdam/ VBK, Antwerpen, september 2024. Paperback,206 pagina’s, noten, 20 x 12 cm. ISBN 978-90-263-6272-9; € 23,99.

De rafels van Rusland. Waarom Moskou zijn rand niet loslaat
Dirk Tieleman (2024). De rafels van Rusland. Waarom Moskou zijn rand niet loslaat. Uitgeverij Manteau, Antwerpen, augustus 2024. Paperback, 416 pagina’s, foto’s, kaartjes, 23 x 15 cm.
ISBN 978-90-223-4140-7; € 29,99..

Samizdat. Geschiedenis van de Russische ondergrondse
Emmanuel Waegemans (2024). Samizdat. Geschiedenis van de Russische ondergrondse. Uitgeverij Manteau, Antwerpen, augustus 2024. Softcover, 256 pagina’s, foto’s, lexicon, bibliografie, personenregister. ISBN 978-90-223-4120-9; € 22,99.

Ware moed. De strijd van Oekraïner
Joris Voorhoeve. Ware moed. De strijd van Oekraïners. Uitgeverij Aspekt, Soesterberg, mei 2024. Paperback, 248 pagina’s, 23 x 15 cm, kaartje, foto’s, noten. ISBN 978-94-648-7187-6; € 24,95.

Deluge. Gaza and Israel from Crisis to Cataclysm
Jamie Stern-Weiner (2024). Deluge. Gaza and Israel from Crisis to Cataclysm. Uitgeverij OR Books, New York/Londen, juli 2024. Paperback, 309 pagina’s, 20x14 cm. Chronologie, kaartje, noten, literatuur, begrippen. ISBN 978-16-821-9619-9; $19.

Ruzland. Land in oorlog met zichzelf en met de wereld
Eva Cukier (2024). Ruzland. Land in oorlog met zichzelf en met de wereld. Uitgeverij Prometheus, Amsterdam/L&M Books, Antwerpen, juni 2024. Paperback, 21 x 14 cm, 286 pagina’s, kaart, register. ISBN 978-90-446-5450-9; € 22,99.

De dochter van Cleopatra
Een aanvulling op de recensie van Robert Duthoy.

Een verzwegen leven. Onze Congolese geschiedenis in België
Eva Kamanda en Kristof Bohez (2022/2023). Een verzwegen leven. Onze Congolese geschiedenis in België. Uitgeverij Vrijdag, Antwerpen, oktober 2022/augustus 2023. Paperback, 288 pagina’s, foto’s, kaartjes, bibliografie, € 24,95. ISBN 978-94-643-4115-7

De liederlijke middeleeuwen
Jef Janssens. De liederlijke middeleeuwen. De andere kant van de mythe. 208 pagina's. 24,90 euro,  Uitgeverij Sterck & De Vreese ISBN 9789464711929.

De oorlog in Oekraïne en de Euraziatische wereldorde
Glenn Diesen (2024). De oorlog in Oekraïne en de Euraziatische wereldorde (vertaling uit het Engels). Uitgeverij De Blauwe Tijger, Groningen, juni 2024. 277 pagina’s, noten, bibliografie, € 30. ISBN 978-94-932-6231-7.

 Niemandsland. Een reis door de Syriëregio
Willem Staes (2023). Niemandsland. Een reis door de Syriëregio. Uitgeverij Ertsberg, Antwerpen, oktober 2023. Paperback, 279 pagina’s, kaarten. ISBN 978-94-647-5030-0; € 27,50

Op gevoel. Een wielerleven

Tom Dumoulin en Nando Boers. Op gevoel. Een wielerleven. Uitgeverij Thomas Rap, Amsterdam/Standaard, Antwerpen, juni 2024. Paperback , 253 pagina’s, foto’s, 21 x 13 cm. ISBN 978-94-004-1080-0; € 23,99.

Alle wegen leiden naar Babel. De voorgeschiedenis van de Zijderoute
Daan Nijssen. Alle wegen leiden naar Babel. De voorgeschiedenis van de Zijderoute. Uitgeverij Omniboek, Utrecht / VBK, Antwerpen, september 2023. Paperback, 334 pagina’s, foto’s, literatuur, register. ISBN 978-94-019-1851-0; € 29,50.

Laatste artikelen  

* Betrouwbaarheid van bronnen: De Vietcong
Een vergelijking van een havo- en een vwo-vraag over de betrouwbaarheid van bronnen.

 * Na Verbiest. Epiloog. De Grote ommekeer
Alain Peyrefitte, China en het Westen. Kroniek van een historische ontmoeting, Kampen, Kok Agora – Kapellen, Pelckmans, 1991, 707 blz.

* Ferdinand Verbiest (1623 – 1688). Astronoom en mandarijn van de keizer

Veerle de Vos. Alles onder de hemel. Ferdinand Verbiest en de ontdekking van China.
Kalmthout, Uitgeverij Pelckmans, 2023, 344 blz. – ook als e-boek
Waardering: * * * * */5

 

* Grenzen tussen fictie en ‘ernstige’ wetenschap?
Bespreking van twee boeken van Adrian Goldsworthy:
1. Vindolanda. (Historische thriller), Amsterdam, Meulenhoff, 2023 (origineel Engels 2017), 430 blz. -Nederlandse vertaling: Joost van der Meer & William Oostendorp – ook als e-boek.
2. Mare Liberum, 2023 (2018), 352 blz. – ook als e-boek.

 

* De Equinox achterna. Monumenten en astronomie

In ‘Eeuwen op zoek naar de tijd’ is in een korte nota met een paar voorbeelden het gebouw als klok en/of kalender behandeld. Pas enkele jaren nadat het artikel geschreven werd, ontdekten we dat dit verschijnsel in culturen over de hele wereld ruimtelijk en chronologisch meer verspreid en holistisch kosmologisch gekleurd voorkomt dan ik vermoedde.
Lees het artikel van Jos Martens op Histoforum

    

* Moeilijke vragen in het geschiedenisexamen 2023
Een, beperkte, analyse van de examenvragen waar vmbo-tl, havo en vwo leerlingen de meeste problemen mee hadden.

 

* Vragen over betrouwbaarheid in het examen 2023
Kanttekeningen bij de vragen in het havo- en vwo-examen die betrekking hadden op de betrouwbaarheid van bronnen. 

 

* Wacht niet op de morgen
Jos Martens schreef een lovende bespreking met veel didactische tips en suggesties van het boek Wacht niet op de morgen van Maria Rosseels. Leuven, Davidsfonds/ Clauwaert, 1996, 570 blz.; eerste druk:1969.

 

* Girl With a Pearl Earring
Jos Martens schreef een uitgebreid artikel naar aanleiding van de grote Vermeertentonnstelling in Amsterdam en de film The Girl with a Pearl Earring.

 

* Het verdeelde koninkrijk. Koning Jan en de Magna Charta, 1215
Artikel bij het boek Dan Jones, Het verdeelde koninkrijk. Koning Jan en de Magna Charta, 1215, Utrecht, Uitgeverij Omniboek, 2022 - ook als e-boek. Geen aanduiding van blz: aantal verandert bij instelling van andere lettergrootte.

 

* Rekening houden met de migratieachtergrond van leerlingen bij het vak geschiedenis

In een artikel over geschiedenis op school pleit een aantal docenten ervoor om meer aandacht te besteden aan of rekening te houden met de migratieachtergrond van leerlingen. Zij vinden het gek dat er bijna niks wordt gedaan met de achtergronden van veel van onze leerlingen. Een sympathieke gedachte, meer rekening houden met waar leerlingen vandaan komen en daarmee rechtdoen aan de diversiteit van onze leerlingen. Alle reden dus om tegemoet te komen aan de wens van genoemde docenten? In ieder geval, lijkt mij, een goede reden om met elkaar nog eens, vanuit dit perspectief te praten, over de rationale van ons vak en over de mogelijkheden om recht te doen aan de (migratie) achtergronden van leerlingen. In dit artikel wat overwegingen van mijn kant.  

* Een curriculum met aandacht voor de actualiteit?

In Trouw van 14 juni 2022 heeft een leerling  van 6 gymnasium kritiek op het curriculum van geschiedenis. In een geglobaliseerde wereld zou er volgens haar meer aandacht moeten zijn voor landen buiten Europa en de VS. Ook houdt zij een pleidooi  voor een actueel leerplan. Er is geen of nauwelijks aandacht voor Rusland, terwijl dat toch heel actueel is, waarbij zij uiteraard doelt op de oorlog van dat land tegen Oekraïne. ‘Hoe kunnen wij ons informeren over actuele gebeurtenissen in de wereld, terwijl we niks over de geschiedenis ervan weten?’
In dit artikel (ter discussie) enkele opmerkingen over de mogelijkeheid/wenselijkheid van een actueel curriculum en een aantal vragen waarop volgens mij een antwoord geformuleerd zou moeten worden.

* Historisch denken en redeneren in examenvragen
In onze lessen willen we leerlingen leren hoe ze historisch kunnen denken en redeneren, toch? En als dat zo is, dan wil je toch ook graag dat leerlingen tijdens het examen kunnen laten zien dat ze dat beheersen. In dit artikel bespreek ik de resultaten op enkele, mooie, vragen uit eerdere examens.

 

* Jan Quint, de voorlaatste gehangene op de Grote Markt in Groningen
Artikel van Albert van der Kaap naar aanleiding van de moord op Aaltje Alles, wier lichaam in 1822 werd gevonden in de gracht rond de Hanckemaborg in Zuidhorn.

 

* Komt een Italiaan naar de Nederlanden: Ontdek 500 jaar stad en streek met koopman Guicciardini
Artikel van Jos Martens naar aanleiding van de tentoonstelling: Komt een Italiaan naar de Nederlanden | Museum Plantin-Moretus (museumplantinmoretus.be) 3 december 2021 – 6 maart 2022. Kaarten van Mercator, Ortelius, prenten van Pieter Bruegel

 

* De Spaanse griep
Een artkel van Jos martens naar aanleiding van het boek Laura Spinney, De Spaanse griep. Hoe de pandemie van 1918 de wereld veranderde, Amsterdam-Antwerpen, De Arbeiderspers, 2018, 349 blz. – vertaling door Auke Leistra van Pale Rider (2017).

 

* Louis Raemaekers en de Nederlandse neutraliteit

Over het gebruik van een spotprent van Louis Raemaekers in de geschiedenisles over de Eerste Wereldoorlog.

 

* Afghanistan en representativiteit

Deze drie Afghaanse vrouwen anno 1972 in korte rok doen de ronde op internet. Om de verkeerde reden, zegt de fotograaf.