home inleiding opdracht werkwijze bronnen beoordeling reflectie docent


De beeldenstorm

Bron 1
Bron 2
Bron 3
Bron 4
Bron 5
Bron 6
Bron 7
Bron 8
Bron 9
Bron 10
Bron 11
Bron 12
Bron 13

Bron 14
Bron 15
Bron 16
Bron 17
Bron 18
Bron 19
Bron 20
Bron 21
Bron 22
Bron 23
Bron 24
Bron 25
Bron 9

Een ingrijpende gebeurtenis in de 16-de eeuw was de beeldenstorm. Een reactie op een veruiterlijking van beelden en misstanden in de kerk. Walter Nigg, Zwitsers theoloog, zegt hierover in zijn boek: Schilders van het eeuwige (1952) onder meer het volgende:

 'In 1522 besloot de raad van Wittenberg in Duitsland, dat beelden uit de kerken moesten worden verwijderd. Toen men dit wilde gaan doen stormde een volksmenigte de kerk in. In blinde razernij werden beelden en schilderijen vernield en verbrand. Wat voor vele geslachten een bron van verering was geweest werd in korte tijd vernield. Hiermee werd het sein gegeven tot de beeldenstorm. Bijna overal waar de Hervorming z'n intrede deed werden beelden vernield. Fresco's werden met kalk bedekt, beelden werden in stukken geslagen. Christenen vergrepen zich met bijlen en hamers aan heiligdommen in gewijde plaatsen. Het volk werd van de kansels hiertoe opgeroepen. Het is vreemd dat deze gebeurtenis niet veel meer ontzetting teweeg heeft gebracht. De beeldenstorm is een tragedie, de taal van beelden van vele eeuwen werd vernietigd.'

Andreas Karlstadt (Andreas Rudolph Bodenstein von Karlstadt, 1486?-1541) was een hervormer en schreef een geschrift: 'Het afschaffen van de beelden'. ("Von Abtuhung der Bilder") (1522)

Dit geschrift gaf mede de stoot tot de beeldenstorm. Het bevatte een oproep beelden te vernielen. Het motief was: Het maken van beelden is in strijd met het eerste van de tien geboden: 'Gij zult geen beelden maken'.
Andere oorzaken van de beeldenstorm waren het overdadig gebruik van beelden, misbruik van beelden. Ook verstond men de taal van beelden steeds minder. Het streven van de Hervorming was: het woord weer in het middelpunt plaatsen.

Bron: Bert Voorhoeve