In de invloedrijke laat-middeleeuwse Divisiekroniek van Cornelius Aurelius (1460-1531) uit 1517 .... geschreven in de landstaal in plaats van in het Latijn, worden de beschrijvingen van de Germanen en vooral Bataven door de klassieke schrijvers voor het eerst aangehaald bij het samenstellen van een glorieuze Hollandse nationale geschiedenis en wordt er voor het eerst een directe verband gelegd tussen Germaanse stammen uit de Romeinse periode en een ‘vaderlandse geschiedenis’ die bij gebrek aan bronnen niet verder terug reikte dan een paar honderd jaar. Daarbij kwam plotseling een veel oudere geschiedenis, hoewel met een gat van duizend jaar tussen dat verhaal en wat volgde. 

«Behalve voor de verwerkte bronnen is de Divisiekroniek van belang omdat zij bedoeld was om het Hollands ‘nationaal’ besef te stimuleren tegenover het centrale Habsburgse gezag. In deze opzet speelde de Bataafse voorgeschiedenis van Holland, die Aurelius als eerste in de volkstaal beschreef, een essentiële rol. Aurelius legde een rechtstreeks verband tussen de vrije en dappere Bataven, de speciale bondgenoten van de Romeinse keizers, en de Hollanders uit zijn tijd, onderdanen van keizer Karel V. Deze zg. Bataafse mythe, onder meer bedoeld om de aanspraken op eigen privileges te legitimeren, had belangrijke politieke invloed.»  

«In het begin van de zestiende eeuw suggereerde de Hollandse humanist Cornelius Aurelius in Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant (1517) dat de door Tacitus genoemde Bataven directe voorlopers waren van de Hollanders. Deze zogenaamde ‘Bataafsche mythe’ kon aanvankelijk op weinig instemming onder andere geleerden rekenen, maar werd later verder ontwikkeld door Hollandse intellectuelen als Hugo de Groot en pieter Comelisz. Hooft. De mythe legitimeerde de opstand tegen de koning van Spanje en bevestigde de grootsheid van de Hollandse beschaving. Tot diep in de achttiende eeuw debiteerden Hollandse geschiedschrijvers de Bataafse mythe in allerlei varianten, maar de afbrokkeling van Hollands dominante positie binnen de Republiek en de strengere eisen die aan geschiedbeoefening werden gesteld, ondergroeven de geloofwaardigheid ervan.» 

Geschiedenis van Holland, (Deel I, tot 1572). blz. 10-11.

Bron: De Caninnefaten