Is het nu Oostindie of Oostindië?

De Historische Kring gemeente Leek en omstreken had iedereen de laatste paar jaar stevig onder de duim. Aan raadsleden, ambtenaren, het college en de media werd vriendelijk doch dwingend gevraagd het buurtschap Oostindië bij Zevenhuizen in het vervolg Oostindie te noemen. Zonder puntjes op de 'e' dus. Volgens bestuurslid Jan Bolling stond Oostindie voorheen bekend als oostelijk eindje. En heeft het dus helemaal niets met Nederlands Indië of wat dan ook te maken.

In de volksmond zou het buurtschap langzamerhand tot Oostindië zijn verbasterd.  Braaf voldeed iedereen aan het verzoek. Enkele raadsleden, onder wie VVD fractievoorzitter Maria Voogd-Vaandrager, bleven echter Oostindië zeggen. Aangespoord door Zevenhuisters en anderen die de beweringen van de Historische Kring onzin vinden.

Een paar weken terug laaide de discussie over wel of geen puntjes op de 'e' weer in alle hevigheid op in huis-aan-huisblad De Midweek. Briefschrijver Hemmo Veenstra schreef eind januari in dat blad dat Oostindië met een trema moet worden geschreven.  Veenstra schrijft: 'In verschillende boekjes wordt vermeld dat Oostindie zonder trema moet worden geschreven, omdat het een verbastering van Oosteinde zou zijn. Men kan deze opvatting vinden in de  knapzakroute Nieuw Roden-Nietap Leutingewolde uit 1986, in het boekje Over Krijthesreed en Schreiershoek (een uitgave van de gemeente Leek) en in de Nieuwe Groninger Encyclopedie uit 1999 staat:

In het Rijksarchief in Groningen bevindt zich echter een kaart uit 1783 van de venen rondom Leek, opgenomen door Lambertus Grevelinck. Grevelinck was een bekende landmeter in Drenthe. Op deze kaart is duidelijk Oostindiën te lezen. In december 2001 verscheen bovendien een herdruk van Franse kaarten van Drenthe, die door cartografen tijdens het bewind van koning Lodewijk Napoleon werden gemaakt. Op de kaart uit 1812 is Oostindiën te lezen. Bovendien vermeldt ook  de  gemeenteatlas  van  Kuyper uit 1867 Oostindië,  beëindigt Veenstra  zijn betoog.

Verbastering
Vorige week woensdag kreeg de discussie een vervolg met de brief van A. van der Veen uit Nieuw-Roden. Hij schrijft dat hij de mening van Veenstra steunt. Van der Veen heeft niet veel op met het boekje Over Krijthesreed en Schreiershoek, omdat het voor bepaalde straten weinig of geen historische achtergrond geeft. 'Waar de verbastering van Oosteinde tot Qostindie vandaan komt, is waarschijnlijk moeilijk na te gaan. Het lijkt mij eerder een taalkundige veronderstelling dan een historisch feit in die tijd. Wel is het aannemelijk dat de ene schrijver de 'verbastering' van de andere overneemt. Zo zullen de schrijvers van de Groninger Encyclopedie zelf geen historisch onderzoek hebben gedaan en zo zullen er meerdere zijn. De vraag is waar komen in kaart of geschrift van dit gebied de namen Oostereind, Oostene en Oostinje voor? De naam Oostindiën vinden we in elk geval wel op kaarten terug. Omdat de verbastering Oosteinde, Oostindie moeilijk of niet te traceren is lijkt mij de verklaring van de heer Veenstra aannemelijk.'  Maria Voogd vroeg naar aanleiding van deze ingezonden brieven of het college van B en W alsjeblieft uit wil zoeken hoe het werkelijk zit. "Ik zou graag zien dat er duidelijkheid in deze kwestie komt voordat de eerste schop in Oostindië de grond in gaat. In Oostindie (we blijven het eerst nog maar braaf zo doen; red.} wordt een nieuwe woonwijk gerealiseerd.
 
Uit: De midweek van 27 februari 2002

Groeten uit Oostindie
tekst Haro Hielkema

Weer of geen weer, boer Linker hoeft niet met vakantie. Elke dag is genieten. elke dag is voor hem 'buitenland'. Hij hoeft er geen stap voor te doen, hij kan volstaan met een simpel kaartje 'Groeten uit Oostindië'. Hij is er geboren en getogen, deze tachtigjarige. Zijn vader is er zelfs 92 geworden. Maar vraag hem in zijn aardappelveld niet waarom het daar achter Zevenhuizen Oostindië heet. Het heeft wel eens in de krant gestaan. zegt hij, maar dat is ook alles wat hij weet. Hij praat er ook nooit over. Dat zijn 'hoge tonen', zegt hij. „En die gebruiken wij niet in Oostindië. Anders verstaan wij ons zelf niet meer." Het is een van de zeven buurten van Zevenhuizen, precies op de grens van twee provincies. De weg en de meeste boerderijtjes zijn Gronings, over de sloot begint Drenthe. Een lange weg, overschaduwd door een dak van bladeren. Er hangt een landerige rust. die slechts verstoord wordt door een passerende auto.

Er is nooit veel te beleven geweest in Oostindië. Het was vroeger al het einde van de wereld en dat is het gebleven. Misschien gebeurde er in de tijd van de Heren van Nienoord nog wat, toen zij in de zestiende eeuw ten zuidwesten van Leek kanalen en zijkanalen ('wijken') lieten graven voor de afwatering van het hoogveengebied. Maar erg veel wijzer is het gewone volk daar niet van geworden. Het vervenen was een particuliere onderneming. De veenarbeiders mochten blij zijn dat zij een stukje land konden pachten en tot ontginning brengen, zoals Linkers voorvader. Zo moet Oostindië ontstaan zijn. Letterlijk als het oost-eindje (in het dialect 'oostinje') van het dorp. dat omstreeks 1900 trouwens nog 'De Buitenwereld' heette. Aan het einde van een zijkanaal. dat prompt als 'Oostindi-sche Wijk' door het leven ging. Een streek die slechts de naam en het groen deelt met het voormalige overzeese rijksdeel. Geen vernoeming dus, zoals op bijna vijftig plaatsen in Nederland wél het geval is. Dit Oostindië heeft echter nooit scheepsvolk voortgebracht, zoals plekjes in het westen vaak aan hun naam gekomen zijn. Dit Oostindië is ook nooit het oord geweest waar een uitgewerkte koopman van zijn VOC-kapitaal een rustig landhuis liet bouwen.

Het was juist pure armoe, een grensstreek en dus een achtergebleven gebied. En nog steeds ontbreken de exotisch villa's en de luisterijke boerderijen. de school is gesloten en op recreatief gebied (fietspaden bijvoorbeeld) hebben de grensbewoners ook weinig heil van de overheid te verwachten. Eerlijk gezegd dreigt Oostindië langzaam uit te sterven, tenzij de huidige Heren van Nienoord (de gemeente Leek) er hun gang mogen gaan en deze kolonie kunnen aanwenden voor hun woonbehoefte.

Elke dag is genieten, elke dag is 'buitenland'.