De herkomst van de naam Van der Kaap

Alle Van der Kapen stammen af van Karst Jacobs en Roelfke Harms. Karst Jacobs werd in 1770 geboren in Tolbert, maar woonde vanaf omstreeks 1800 in Zevenhuizen.

De voorouders van Karst en aanvankelijk ook hijzelf gingen door het leven zonder achternaam. In plaats daarvan gebruikten zij een patroniem, dat wil zeggen zij plaatsten de naam van hun vader, inclusief een genitief s, achter hun voornaam. Karst was de zoon van Jacob en daarom werd hij Karst Jacobs genoemd. De vader van Jacob heette Jan en daarom werd hij Jacob Jans genoemd. Helaas ontbreken gegevens over zijn vader, waardoor stamboom onderzoek in de mannelijke lijn voor ongeveer 1740 niet mogelijk is.

Deze situatie veranderde in 1811. Bij wet (keizerlijk decreet van 18 augustus 1811 bepaalde Napoleon dat alle Nederlanders die nog geen geslachtsnaam hadden binnen een jaar een geslachtsnaam moesten aannemen. Hiermee begon in ons land de burgerlijke stand. In 1810 had Napoleon Nederland ingelijfd bij Frankrijk en van 1810-1813 was ons land een provincie van Frankrijk. Het departement waarin Zevenhuizen lag heette L'Ems Occidental (Westereems). Zie voor meer informatie deze site.
Zie ook Nederland in de Franse tijd.

Het verhaal dat nogal wat mensen namen dit niet al te ernstig namen met als gevolg dat mensen namen aannamen die hun nageslacht in grote verlegenheid brachten, zoals Naaktgeboren, Poepjes of Smalbil is een mythe.

Hoewel veel mensen in ons land al een achternaam hadden, was dat op het platteland niet het geval. Dat gold, zoals gezegd, ook voor Karst Jacobs. Karst Jacobs, en zijn vrouw Roelfke Harms, namen de naam Van der Kaap aan. Waarom juist deze naam wordt duidelijk als we kijken waar zijn woonden.



Uit volkstellingen in 1830 en 1840 wordt duidelijk dat Karst Jacobs woonde aan een straat genaamd 'Oostindie' (zie kaart of vergroting. (klik hier voor een discussie over de naam Oostindie) Aan deze straat ligt een streek die tot op de dag van vandaag 'De Kaap' wordt genoemd.
Ervan uitgaande dat Karst Jacobs hier ook in 1811 woonde mogen we aannemen dat hij zijn achternaam heeft ontleend aan deze streek. (klik hier voor een meer gedetailleerde kaart).

Huis 'De Kaap'

Aan Oostindie, op De Kaap, staat nog steeds een huis (gebouwd in 1933) met de naam 'De Kaap').

Het Kaapdiep'

In dit gebied stroomt een beekje dat het Kaapdiep wordt genoemd en dat uitmondt in het Hoofddiep.

Waar wonen in Nederland van der Kapen?

Bron: Meertens Instiituut.

Contact

Voor vragen over de stamboom of aanvullingen kunt u contact opnemen met Albert van der Kaap.