Historische recensies
Historische recensies
Deze rubriek van Histoforum bevat recensies van historische boeken en verwijzingen naar websites met recensies.
Inhoud
Historische recensies
Robin te Slaa, Wat is fascisme? Oorsprong en ideologie (uitg.
Boom, Amsterdam 2017), 327 blz., prijs € 24,90.
Historicus Robin te Slaa (auteur van ‘De NSB’) geeft een goed
onderbouwd exposé over de 19e-eeuwse ideologische bronnen en
verschijningsvormen tussen 1919 en 1945 van fascisme en
nationaalsocialisme. Hij benadrukt dat fascisme méér was dan een
nihilistische antistroming tegen de moderne tijd. Het was een
revolutionaire utopie en massabeweging, en wortelde diep in het
19e-eeuwse denken over staat en maatschappij. De auteur zet dit
uiteen met een rondgang langs o.a. Sorel (syndicalisme),
Italiaanse futuristische kunstenaars (verheerlijking machines,
snelheid en oorlog), Nietzsche (Wille zur Macht). Verder
ontleenden fascisten ideeën aan sociaal-darwinisten, 19e-eeuwse
racistische pamfletten en schrijfsels van populaire ‘völkische’
auteurs. Ook komen aan bod: de religieuze dimensie
(offerbereidheid, messiasgeloof), kameraadschap (uit WO I) en
leiderscultus. Naast Italië (Mussolini) en Duitsland (Hitler)
wordt ook de NSB van Mussert belicht. Fascisme liep uit op
totalitaire dictatuur, oorlogszucht en genocide, fenomenen die
slechts kort beschreven staan. Prima leesbare synthese.
Jan van Oudheusden