De herkomst van de naam Van der Kaap

Alle Van der Kapen, of ze nu wonen in Nederland, de Verenigde Staten, op Curacao, in Australie, Taiwan of Nieuw-Zeeland, stammen af van Karst Jacobs en Roelfke Harms (zie deze pagina voor de verspreiding van de Van der Kapen over Nederland). Karst Jacobs werd in 1770 geboren in Tolbert, maar woonde vanaf omstreeks 1800 in Zevenhuizen.

De voorouders van Karst en aanvankelijk ook hijzelf, gingen door het leven zonder achternaam. In plaats daarvan gebruikten zij een patroniem, dat wil zeggen zij plaatsten de naam van hun vader, inclusief een genitief s, achter hun voornaam. Karst was de zoon van Jacob en daarom werd hij Karst Jacobs genoemd. De vader van Jacob heette Jan en daarom werd hij Jacob Jans genoemd. Helaas ontbreken gegevens over diens voorouders.

In 1810 had de Franse keizer Napoleon Nederland ingelijfd bij Frankrijk en van 1810-1813 was ons land een provincie van Frankrijk. Het departement waarin Zevenhuizen lag heette L'Ems Occidental (Westereems). 
Bij keizerlijk decreet (wet) van 18 augustus 1811 bepaalde Napoleon dat alle Nederlanders die nog geen geslachtsnaam hadden binnen een jaar een geslachtsnaam moesten aannemen. Hiermee begon in ons land de burgerlijke stand. Het verhaal dat nogal wat mensen dit niet al te ernstig namen, met als gevolg dat mensen namen aannamen die hun nageslacht in grote verlegenheid brachten, zoals Naaktgeboren, Poepjes of Smalbil is een mythe.

Hoewel veel mensen in ons land al een achternaam hadden, was dat op het platteland vaak niet het geval. Dat gold, zoals gezegd, ook voor Karst Jacobs. In 1811 namen Karst Jacobs, en zijn vrouw Roelfke Harms,  de naam Van der Kaap aan.  Nergens staat gedocumenteerd waarom juist deze naam, maar als we kijken waar zij toen woonden wordt de herkomst van de naam duidelijk.

Uit volkstellingen in 1830 en 1840 blijkt dat Karst Jacobs woonde in 'Oostindie', aan het Kaapdiep (klik hier voor een discussie over de naam Oostindie).  

Dit kanaal is genoemd naar een stuk grond, eigendom van ene Pieter Santee, dat tot op de dag van vandaag 'De Kaap' wordt genoemd. (zie kaart hieronder of deze vergroting). Ervan uitgaande dat Karst Jacobs hier ook in 1811 woonde, mogen we aannemen dat hij zijn achternaam hieraan ontleend heeft. 

De Kaap - Roden, sectie K, perceelnr. 76 - was in 1832 een perceel veen & dal in handen van de koopman Piter Santee (Nietap).

Het Kaapdiep, waaraan het huis van Karst Jacobs van der Kaap lag, was eigendom van de erven van de familie De Lille.

* Waar woonde Karst Jacobs van der Kaap en wat waren zijn bezitiingen?
* Waar woonde Harms Karstens van der Kaap, de zoon van Karst Jacobs?
* Wat herinnert in Leek/Zevenhuizen nu nog aan de naam Van der Kaap?
* Waar in Nederland wonen Van der Kapen?