home Harm van der Kaap Hendrik van der Kaap Bouwina contact


Emigreren naar Amerika
 

 

 

 

 

Harm Harms van der Kaap, zoon van Harm Karstens van der Kaap werd geboren op 18-05-1844. Op 09-05-1868 trouwde hij met Marchien de Jonge, geboren op 09-05-1846. Zij kregen 11 kinderen, van wie de laatste drie levenloos zijn geboren en vier zeer jong zijn gestorven. Kort nadat hun laatste kind levenloos was geboren zijn Harm en Marchien, met hun drie nog in leven zijnde kinderen, geëmigreerd naar Chicago in de Verenigde Staten. Vlak voor zijn vertrek naar de Verenigde Staten machtigde Harm van der Kaap zijn broers Jan en Tonnis om namens hem op te treden.

Hendrik, de broer van Harm, is in maart 1884 met zijn vrouw Antje Spreen tijdelijk naar Chicago geëmigreerd. Zij voeren met de P. Caland vanuit Rotterdam en kwamen op 21-04-1884 in New York aan. Zijn broer had de familie in Drente geschreven dat er in de V.S. volop werk te vinden was. Daar aangekomen bleek er nauwelijks werk te vinden en is al hun geld in een paar jaar tijd er door gejaagd. Op een gegeven moment hebben ze de knoop doorgehakt om terug te keren naar Drenthe: ze konden nog net de overtocht naar Hoek van Holland betalen. De terugreis van Hoek van Holland naar Drenthe is toen door de familie voorgeschoten. In november 1884 is zijn dochter Bouwina nog in Chicago  geboren.

De reis naar Chicago

N.B Volgens Drenlias emigreerden zij 29 Maart 1883 naar Amerika.

Op donderdagochtend 6 april 1883 vertrekken zij met paard en wagen naar de vertrekplaats van de snik, een trekschuit. (zie de moderne proef met de trekschuit) Om 13.00 uur schepen zij zich in en komen 's avonds om 22.00 uur aan in Groningen. Zij brengen de nacht door in de snik en behalve voor de reis moeten zij ook betalen voor het transport van hun drie kisten en het beddengoed. Harm regelde en betaalde (vier gulden) voor de treinreis van de volgende dag naar Harderwijk.

Jan van der Kaap (Harms broer) brengt hen vrijdagochtend 7 april naar de trein en zij vertrekken naar Harderwijk, waar ze waarschijnlijk rond het middaguur aankomen. 's Middags nemen zij de stoomboot naar Amsterdam. (Klik hier of hier voor een kaart van het spoorwegnet in 1880)

's Nachts overnachten zij in een door Prins en Zwanenburg geregeld hotel. Dat wil zeggen daar zouden zij moeten overnachten, maar het stonk er zo vreselijk dat zij de nacht op straat hebben doorgebracht.

Zaterdagochtend schepen zij zich in op de SS Edam II. Op 30 april liggen zij na een zeereis van 22 dagen voor Staten Island. Aan boord vindt een medische keuring plaats. Daarna stappen zij over op een kleiner schip. Eenmaal aan land werden hun kisten doorzocht. Dit visiteren kon lang duren, maar door een ambtenaar een kwartje toe te stoppen verliep de hele handeling ineens een stuk sneller. Van de douaneloods worden zij met een schip over ' een groot water'  (de Hudson) gebracht en vervolgens brengen zij de nacht door in een logement in Little Garden.

De SS Edam I was het eerste eigen schip van de Holland-Amerika lijn dat, op 8 april 1882, vanuit Amsterdam naar New York vertrok. Het schip ging op 21 september 1882, na een aanvaring, verloren. Een jaar later werd de Edam II te water gelaten en met dit schip gingen Harm en Marchien naar Amerika. Via het Noordzeekanaal verlaten zij Nederland.

ss Edam I

Tewaterlating 11 augustus 1881. Opgeleverd aan éénschip-rederij waarin de NASM deelnam oktober 1881. LxBxH: 100,61x11,81x9,52.

Type schip: Vrachtschip met passagiersaccomodatie. 

70 eerste - en 652 derde klasse passagiers. Bemanning 54  

Na een aanvaring met het Engelse ss Lepanto ( 1877-2.310 brt) bij Sandy Hook (New Jersey),op 21 september 1882 in de monding van de Hudson  bij New York vergaan. Twee slachtoffers.

Edam II

Kiellegging 23 december 1882, tewaterlating 29 augustus 1883, opgeleverd oktober 1883 aan één-schip-rederij waarin de NASM een aandeel had van 50 %.

Type schip: Vrachtschip met passagiersaccomodatie. 

50 eerste- en 424 derde klasse passagiers. Bemanning 62.

LxBxH. 100,30x12,00x9,60. DG 7,20.

Na een aanvaring in dichte mist in Het Kanaal bij het eiland Wight met het Engelse ss Turkistan gezonken. Alle opvarenden (50 passagiers en 43 bemanningsleden) werden gered door de Britse trawler Volture en in Plymouth aan land gezet. 

Op maandag 1 mei stappen ze in de trein die hen naar Chicago brengt een reis van zo'n 1300 kilometer. Het weer is zo slecht dat de brug over een grote rivier gesloten is. Zij worden over gezet met een boot en vervolgen dan hun reis per trein.

Op dinsdagavond 2 mei rond 20.00 uur komen zij aan in Chicago. Daar worden zij de komende dagen opgevangen door Antonie van Wijk, die getrouwd was met Fennechien de Jonge (zus van Marchien) en Pieter de Jonge, vader? van Marchien.

In 1883 wonen zij 709 Chicago Ave, Chicago Illinois. (zie ook deze kaart uit 1888)

De kaart is uit 1875. De pijl geeft aan waren Harm en Marchien ongeveer moeten hebben gewoond.

Deze kaart is uit 1888.

In juni 1888 wonen Harm en Marchien nog steeds in Chicago, gezien de Memorie van Successie der nalatenschap van Pieter Jans de Jonge, die is opgemaakt in juni 1788. Pieter was op 21 September 1887 in Drouwenermond overleden.

Voor informatie over de emigratie van familieleden van Marchien de Jonge, zie de website van Ab de Jonge

Staking in Chicago

Het leven zal ook in Chicago niet gemakkelijk zijn geweest. Op 1 mei 1886 gingen in Chicago 25.000 arbeiders van de McCormick-fabrieken in staking. In het voorjaar van 1886 waren er onlusten in verband met ontslagen bij de McCormickfabrieken voor landbouwmachines. De directie sloot de fabriek en zou deze op 2 maart opnieuw openen en duizend nieuwe arbeiders tewerkstellen. De vakbonden riepen de arbeiders echter op McCormick te boycotten en ondanks de armoe en werkloosheid in Chicago meldden zich slechts 300 nieuwe werknemers. In de tweede helft van april braken er vervolgens ook stakingen uit bij andere grote bedrijven in Chicago en voor 1 mei werden demonstraties aangekondigd, voor de achturige werkdag en tegen de zwarte lijsten.

Deze staking was het gevolg van het ultimatum die de Amerikaanse vakbonden hadden gesteld aan de plaatselijke werkgevers om eindelijk eens te komen met een goede regeling rond de 8 urige werkdag. De dag 1 mei was gekozen omdat dit traditioneel de dag was waarop in Amerika nieuwe arbeidscontracten van kracht werden.
De ondernemers voelden daar niets voor met als gevolg het uitbreken van de staking. Op 3 mei liep deze staking uit de hand. Honderden arbeiders die weer aan het werk wilden gaan raakten slaags met hun stakende collega's. In de daarop volgende dagen escaleerde de situatie, waar ook de politie zich inmiddels in had gemengd. Tijdens de gevechten verloren enkele mensen het leven. Op 4 mei is er te Chicago een politie provocatie, er is een bom gegooid naar de agenten die aan de Haymarket een bijeenkomst van stakers willen uiteendrijven. Vier arbeidersleiders, anarchisten, worden er ten onrechte van beschuldigd dat ze de aanslag hebben beraamd, ter dood veroordeeld en terechtgesteld. Een vijfde die eveneens ter dood was veroordeeld pleegt zelfmoord. Het bloed van deze martelaren heeft aan de dag van de eerste mei een heel speciale betekenis gegeven.

Drie jaar later werd tijdens het Internationale Socialisten Congres in Parijs besloten om 1 mei uit te roepen tot Dag van de Arbeid. Een herdenkingsdag voor degenen die waren omgekomen in de strijd voor arbeidersemancipatie en tegen mensonterende werkomstandigheden en arbeidsvoorwaarden. 

Hendrik van der Kaap en zijn familie op de scheepslijst

 


Antonie van Wijk (christelijk gereformeerd) emigreerde op 18 maart 1882 naar Amerika. Antonie was op 11 maart 1864 in Gasselte getrouwd met Fennechien de Jonge, geboren op 11-11-1841. Uit dit huwelijk:

  • Antonie van Wijk, geboren 16-12-1865  
  • Pieter van Wijk, geboren 26-12-1868  
  • Marchien van Wijk, geboren 27-6-1874 
  • Hendrik van Wijk, geboren 01-12-1876  
  • Jan van Wijk, geboren 19-04-1879  

Fennechien was de zus van Marchien de Jonge.


Pieter Jans de Jonge emigreerde in 1869 naar Noord-Amerika. Pieter trouwde met Marchien Jacobs Roossien, geboren op 23-09-1801 en overleden op 04-01-1863. Uit dit huwelijk:

  • Jakob de Jonge, geboren 07-04-1834 en overleden 02-04-1852
  • Jan Pieters de Jonge, geboren 17-02-1837 en overleden op 06-04-1881
  • Fennechien de Jonge, geboren 11-11-1841  
  • Pieter Pieters de Jonge, geboren 20-04-1843  
  • Marchien Pieters de Jonge, geboren 09-05-1846  

Pieter hertrouwde op 9 april 1864 te Onstwedde met Elizabeth de Groot, geboren op 18 januari 1818 te Borger.

 

Copyright © 2012 Albert van der Kaap