Dedde Harts
, geboren rond 1582 en overleden tussen 1632 en 1640. Getrouwd met Aets Wygers Jellema ongeveer 1585-1640, dochter van Wyger Folkerts, geboren rond 1558 en overleden tussen 1623 en 07-07-1625 en Mary Abeles. Uit dit huwelijk:Aan Douwe Johannes was bij testament door zijn broer Lieuwe Johannes gelegateerd een boerderij in de Valom waarde 1667 Carolusguldens. In personeel Kohier aangeslagen over f14.500, -Verkocht in 1753 voor f 565,-- 60 pondemaat land te zuidwesten van de Valom.( nu natuurgebied). Proclamatieboek Dan 1745. Douwe Johannes voor Yck en Geale Geerts, Lieuwe Tabes en verdere erven Lieuwe Lieuwes kochten 1/6 land en 1/6 pomp-molen?, Quotisatie 1749 33 Da, Douwe Johannes rijke boer 6 0 aanslag 105-19-0. Hij was hiermede de hoogst aangeslagene van het dorp. Zijn eerste vrouw was een dochter van Sytse Lieuwes, boer, bijzitter ontvanger en gecommitteerde, en Ykje Hendriks. Dit waren de oom en tante van Douwe Johannes, Blijke en Douwe waren dus neef en nicht. Akte van Criminele sententies 56 d.d. 11 November 1719.
Martjen Foekes 23 jaar. dochter van Foeke deddes . idem 120 d.d. 25 Oktober
1743 vrouw van Douwe Johannes aan de Valom 47 jaar. Quotisatie 1749 30 Da. Dedde
Foekes welgestelde koemelker 2 0, aangeslag 23-9-0 op 17 Oktober 1757 is
erflater Dedde Foekes, overleden acht of negen weken geleden onder Dantumawoude.
Erfgenaam is Douwe Johannes in de Valom als man en voogd over zijn huisvrouw
Martien Foekesen als gelastigde van dezelfer s broers en zusters. Bedrag 1/8 van
54100 carolusguldens kapitaal waarvoor de erflater onder de post van Foeke
Deddes erven was aangeslagen.
Verder verklaard Douwe Johannes nog als gelastigde van Foeckjen Roelofs, weduwe
Dedde Foekes, dat aan haar man bij testament 500 Carolusguldens was gelegateerd,
waarvan zij met recht van collaterale successie zal betalen.
Civiele Sententies 135-15-5-1748 vertelt ons: Martien Foekes 50 jaar, vrouw van
Douwe Johannes en dochter Aukjen 19 jaar, Valom. Volgens het testament van Douwe
Johannes, waarin staat dat bij zijn leven twee inventarissen zijn opgemaakt, 1
bij zijn huwlijk met Martjen Foekes in December 1728, In het testament staat
o.m. ook is aan mijn zoon Johannes Douwes zijn moeders erfdeel betaald. Heeft
bovendien ontvangen de eigendom van de grond en 't land waar zijn huis op staat,
welke vastigheden min alle voor 't laatste egte, ja sommige al lang hadden
toebehoord, en dat Aukje 4650 car. gld onder haar berusting heeft.
Aan haar overgedragen levendige have, reeuw van en beslag, meubels en
huisgeraden, destijds getaxeerd bij het beginnen van haar boerderij op f
1,550,--. Voorgeschoten geld f 250,-- Samen f1.800,--, Daarop zijn vervallen 20
jaar interest tegen 3% jaars, wordt 1080 car, gld. Nog schuldig 2 jaren huur der
plaats na aftrek van reëel 370 car gld. Betaald voor de huizing te Dantumawoude
van bijzitter Loyenga 1400 car. gld. Deze f 4.650, -- is het deel voor mijn
dochter boven de vastigheden van moeders goederen. Ook is aan mijn dochter
betaald 700 car, gld. door mijn wijlen broeder Lieuwe Johannes aan haar
vermaakt, door overdracht van een deel in 't'schip "de Oude wagen" genaamd.
Bovendien zijn van belang de bijlagen Siviele Sententies 448-9 op 16 Maart 1728
en 517-7 op 15 Juli 1729. en 526-15 op 14 Februari 1730. Tevens 545-Int, 873-7
op 1760, dan is Douwe Johannes 71 jaar en nog boer, 876-7a burgeren rentenier,
945-1 te Dantumawoude 82 jaar in 1772. Martjen Foekes: bijlagen Krim. Sent, 120-25-10 1743, verder 128-25-11-1745 en
194-20-10-1763.
Douwe Johannes als Kurator in de Authorisatieboeken op 24-6 en 26-11- 1751.
Het principale testament van Douwe Johannes hier neven-staand is bij mij onder
grif: van de subst. griffier geligt op den 's 7e juny 1780 Lieuwe Johannes.
Op huiden daags 10 juny 1780 compareerden in de graphier 's hofs van Friesland
Lieuwe Johannes uit den Valom, en heeft aan mij substitraat graphier Willem
Hasch Ferwerda geëxhibieerd zeker principaal testament van Douwe Johannes old
huisman, woonachtig in den Valom onder den dorpe Dantumawoude met verzoek dat
het zelve alhier in het videel commisfaire registratie boek mogen worden
geregistreert en is woordelijk als volgd
Douwe Johannes Old Huisman, woonachtig in de Valomonder den dorpe Dantumawoude,
ik testator overdenkende de kortstondigheid van 's menschen leeven, dog gezond
van lighaam, en bij volle verstand zijnde ben ik te 'inde voor mijn afsterven te
maken. Dit mijn testament, uiterste en laatste wille en welke ik begeere, dat na
mijn overlijden zal agter volgd en nagekomen worden en zo 't zelve na strengheid
van regten niet mogte kunnen bestaan als een solemneel testament, zo wil ik
egter dat 't zelve bestaat als een minder solemneel testament codiciel of eenig
ander soortvan uiterste en laatste wille zo na beschreven regt na's Lands
testament zal kunnen bestaan en effect sorteren Eerst en alvorends mijn dierbare
ziele bevelende in de handen van God almagtig en mijnen lighaam na afsterven
volgens een Christelijkgebruik de aardshen begravenissse.
Zo gaan ik over tot de depositie mijnen tijdelijke na te latende goederen
prelegaterend aan mijnen zoon Johannes Douwes, Old Mederegter van Dantumadeel.
De geregte derde part van de zathemen landerij bij mijn kindskinderen Lieuwe en
Douwe Johannes bewoond en gebruikt wordende, mij van mijn wijlen Broeder Lieuwe
Johannes bij testament gelegateerd, voorts institueere ik tot mijn eenige en
universele erfgename van mijnen na te latene goederen mijn kinders Johannes
Douwes voorsch. en Aukje Douwes huisvrouw van Oege Tjallings en bij voor
overlijden van een of beide Een ijders kind of kinderen in des selves plaatse
bij representatie edog zoo mijn dogter Aukjen Douwes zonder kinderen mogte
geraken te overlijden, zo wil ik dat alle mijnen goederen haar van mijn
aangekomen zullen erven en devolveren op mijn voor voorsch. zoon Johannes Douwes
of zijne kinderen en wijdere descedenten die daartoe van mij worden
gesubstitueerd zonder aftrek van de trèbellacque of legitime portie die bij
deezen wel expres verbieden.
Voorts wil ik dat mijn zoon en dogter geene van de goederen hem en haar van mij
aangekomen, zullen mogen verkopen, vervreemden, veralieneren nog bij
testamentaire dispositie weg te maken, zullende haar voor 'taanvaarden der
ervenisse moeten verklaren of hier mede te zijn dog zo de ervenisse aanvaaren
onder hem te verklaren, zal verstaan worden de ervenisse zonder bezwaringe hier
voren gemeld aangevaren te hebben, legiteerende aan Grijtje Freeks wed. van
Jacob Bodes wonende thans bij mij Testator een somma van vijfhonderd Caroli gld.
en aan Antje Hijlkes wed. Volkers Jans thans woon- agtig te Dokkum insgelijx een
som van vijfhonderd carolis gdl. legaten silveren munte te betalen een half jaar
na mijn overlijden dog zoo die beide ligatarien ijder voorsch vijfhonderd gls
benadigd zijn 't zalt geene daar van overblijft wederom keren op mijn zoon
voorsch of zijne kinderen. Ook wil ik niet dat Antje Hijlkes legaat bekeeren zal
tot voldoende haare schulden, zo dat hare crediteuren daar op mogten aanvallen
zal 't zelve verblijven onder mijn zoon Johannes of bij versterf van hem onder
zijne kinde -ren, die aan gedagte Antje weeklijks een heerlijk kost penning, zo
lang, verkeerd is zal moeten uitdelen. Wijders wil ik dat mijn kinderen haar
zullen reguleeren nu de beide inventariën 'teerste tussen mij en mijn wijlen
huisvrouw Martje'' Foekkes bij aangaan van ons huwelijk tot weder- sijds
genoegen gemaakt op den derde december zeventien honderd agt en twintig welke
desdijds aan mijn wijl. huisvrouws, vader Foekke Deddes vertoond is, en van hem
ten volle goedgekeurd, insgelijkx 't tweede gemaakt na mijn beste geweeten en
gesloten op den tweeentwintigsten january deezes jaars welke vastigheeden aan
obligatiën daar in beschrevenen en staande egte met mijn wijlen huisvrouw
Martjen Foekkes verkregen, wil ik dat aan mijn natelatene boedel zullen
verblijven, vermits onder mijn dogter Aukjen berustende is, een somma van
vierduisend ses honderd en vijftig caroli- guldens herkomende eerstelijk wegens
voor- maals aan haar over gedragen leevendige have reeuw en beslag, meubels en
huisgeraden, destijds getauxeerd bij 't aangaan haren backerij op vijftien
honderd gls. en aan geld opgeschoten twee honderde en vijftig caroligls,
uitmakende agtien honderd gls. waar op verval-len zijn twintig jaren interressen
teegens drie persente jaarlijkx maakt een duisend en tagtig caroligls nog onder
nijn dogter twee jaren huur der plaats na aftrek van 't riëel driehonderd en
zeeventig caroligls, ook hebbende voor mijn dogter op de gekogte huisinge in
Damwoude die aan Bijsit Loijenga betaald veertienhonderd caroliguldens welke
vier.vierduisend zeshonderd en vijftig caroligls ik aan mijn dogter boven hun
genoten vastigheden voor moeders goed toerekene zullende uit dien hoofde ook
niet te eisschen hebben van de over schietende somma in 't slot van 't nieuwe
preventuren nieuwe uitgedrukt, ook is aan mijn dogter betaald 't legaat van
zeeven- honderd caroligls. door mijn wijle broeder Lieuwe Johannes, aan haar
toegemaakt, door overdragte van een portie in't schip, de Wagen genaamd,
hebbende ook aan mijn zoon Johannes Douwes zijns moeders goed voldaan, door
overdragte van een plaats van ongeveer tien pondde losland onder Dantumawoude de
Vallom al lange jaren bij hem zelvs gebruikt, die nog daarboven heeft ontvangen
den eigendom van den grond en't Land daar zijn huis op staat welke vastigheeden
mij alle voor 't laaste egte, ja zommige al lange hadden toebehoord deshave
zullen alle de vastigheeden en oblgatiën aan mijn na te latene boedel eigen
zijn.
Wijders wil ik dat mijn inboedel en huisgeraden door mijn zoon en dogter zullen
verdeeld en genoten worden elk de helfte tot voldoet nog op moeders goed,
Eindelijk wil ik dat voorts na mijn begravenisse alle mijne goederen worden
beschreven dog niet geregtelijk 't welk expres verbiede, maar door een persoon
bij mijn zoon of voor overlijden van hem door zijn kinderen daar toe te
nomineeren om dan naderhands te weeten wat aan de kinderen van mijn zoon
Johannes Douwes moet worden overgeleverd en stelle tot administrator over mijn
nalatenschap zo van vastigheeden als obligatiën niets exempt welke op 't even
gezeide inventaris zullen worden aangeteekend mijn voorschreven zoon Johannes
Douwes en bij zijn erflijvigheid 't zij voor of na mij desselvs kinderen Lieuwe
en Douwe Johannes in zijn plaatse niet mogt gevinge om de vastigheeden te
verhuuren op conditiën als goed vinden. Huurpenningen en interessen te ontvangen
naar actien te passeren de huisingen naar eigen genoegen te onderhouden, alle
schulden te betalen en van de zuivere inkomsten jaalex aan mijn dogter Aukjen de
helfte bij de rekeninge te betalen, verders alles te admini- treeren des behoord
zonder de minste rugge spraak en zoo mijn zoon of dogter met deese mijne
dispositie niet te vreeden zijn of mogten weesen 't geringste zig daar tegens
opponeren 't zij in of buiten regte stelle of haar bij deezen niet wijder tot
erfgename of erfgemanen als in de blote legitime portie zullende bij de minste
aan kantinge of oppositie van een of beide 't overige de goedwillige
onderhoudend deezes accesseeren waartoe ik hun in en Substitueren. Dit mijn
testament, uiterste en laaste wille zijnde heb ik 't zelver aldus door den
ontvanger tot Folkert Willems Ferwerda doen opstellen en met mijn eigen hand
bevestigd, voorts tot naderen bekragtinge bijeen doen komen navolgende personen
alle mannen van goeder gelove en onder deezen dorpe Dantumawoude in de Vallom
woonagtig, haar alvorens versogt om in deezes mijn getuigen te willen weezen, 't
welk bij haar geerne is gedaan nadat zij mij bij vollen verstande te zijn
bevonden
en hoorden verklaren mijn uiterste en laaste wille in deezen te zijn begreepen
en mij den geheelen inhoud door de ondergesh. ontvanger duidelijk te zijn
voorgelezen dog de getuigen niet meer dan het begin en einde welkers naamen
zijn, Sikke Jans Zn. timmerman Sipke Albes huisman, Sijtse Ruurds, en Jacob
Rienks, boerenknegten, Wijtse Rienks Zn. schoenmaker, Rienk Wijtses,
schoenmakersknegt, en Harmen Jans schipper, benevens de ontvanger Folkert
Willems als schrijver. deezes zijnde alles geschied in een context zonder van
malkanderen te scheiden voor dat den getuigen en de testator en zij elkanderen
hadden zien tekenen Actum Vallom ten huise van den testator den negentienden
april een duizend zeeven honder ses en 't zeventig, zegge den 19e april 1776.
was getekend Douwe Johannes, Sikke Jans, Sipke Aebes, Jabob Rijters, Sytse
Ruurds, Wijtse Rienks, Rienk Wijses, Harmen Jans, Folkert Willems. Na gedane
collaties ' teegens het principale testament van Douwe Johannes verteekendd als
boven is deezen bevonden daar meede accordeerden In kennis van mij acttum den
12e juny 1780 Ter oorden van den Hove W. Ferwerda
Maaike Tjibbes Jellema. Getrouwd met Yte (Pieter) Ellerts (Eilarts) Wijnalda.