Faq'sEen overzicht van de meeste gestelde vragen over het geschiedenisonderwijs |
Albert van der Kaap, Enschede, albert@vanderkaap.org
Frequently Asked Questions
Laatste wijziging 4-8-2011
1. Is
er een minimum lesurentabel of een adviestabel voor
geschiedenis?
Nee. Wel is een urenverdeling van 2.2,2 (50 minuten)in
de onderbouw havo/vwo heel gebruikelijk. In de onderbouw
van het vmbo varieert het aantal uren, o.a. door het
door vaker gebruikte leergebied Mens en Maatschappij
veel sterker. In de tweede fase is er een studielast
(respectievelijk 320 uur op het havo en 480/440 uur op
het vwo), maar de school bepaalt zelf de hoeveelheid
contacttijd.
-
Meer informatie over wat moet en mag in de onderbouw vindt u in deze SLO brochure.
-
Meer informatie over contacttijd in de tweede fase vindt u in het verslag van een enquête onder tweede fase docenten in 2009 (hoofdstuk 2).
2. Is
de canon verplicht?
Besluit van 22 januari 2010 over invoering van
de canon:
Artikel I (primair onderwijs)
In de bijlage bij het Besluit vernieuwde kerndoelen WPO
wordt aan kerndoel 52 een volzin toegevoegd, luidende:
De vensters van de canon van Nederland dienen als
uitgangspunt ter illustratie van de tien tijdvakken
Artikel II (onderbouw voortgezet onderwijs)
In de bijlage bij het Besluit kerndoelen onderbouw VO
wordt aan kerndoel 37 een volzin toegevoegd, luidende:
De vensters van de canon van Nederland dienen als
uitgangspunt ter illustratie van de tien tijdvakken
De beoogde inwerkingtredingsdatum is 1 augustus 2010.
Uit de nota van toelichting:
'De canonvensters kunnen in het onderwijs gebruikt
worden om de tien tijdvakken, en de kenmerkende aspecten
daarvan, uit te werken en te illustreren. Zij vormen
derhalve een verbijzondering van de tijdvakken. De
benoeming van de vensters als uitgangspunt ter
illustratie van de tijdvakken brengt met zich mee dat
van scholen gevraagd wordt dat zij inzichtelijk kunnen
maken dat in hun onderwijsaanbod - desgewenst ook buiten
het geschiedenisonderwijs - de vensters geïntegreerd
zijn in de behandeling van de tijdvakken. De bepaling
gaat niet zo ver dat scholen elk individueel venster
moeten behandelen in het onderwijs. Op deze manier kan
de school eigen accenten (blijven) aanbrengen in het
(geschiedenis)onderwijs, maar wordt tevens gewaarborgd
dat een gedeelde kennis van de Nederlandse geschiedenis
ontstaat.
SLO heeft voor zowel
basisonderwijs als de
onderbouw van het voortgezet onderwijs een brochure
gemaakt waarin de canonvensters voor verschillende
vakken worden uitgewerkt. Voor geschiedenis worden
canonvensters gekoppeld aan de tien tijdvakken en de
kenmerkende aspecten. Lesmateriaal bij diverse
canonvensters vindt u o.a. op de website
http://www.entoen.nu
3. Wat is het marktaandeel van
geschiedenismethodes in de tweede fase?
Uitgevers geven, om begrijpelijke redenen, het
marktaandeel van hun methodes niet graag prijs. In het
verslag
van een enquête onder tweede fase docenten in
2009 is een hoofdstuk opgenomen over keuzes van docenten
en de mate waarin zijn tevreden zijn over de gekozen
methode. In dit verslag vindt u ook een korte
omschrijving van de methodes (Hoofdstuk 5)
4.
Hoe moet ik mijn schoolexamen inrichten?
Sinds de herziening van het
examenprogramma in 2007 zijn de vormvoorschriften voor
de inrichting van het schoolexamen verdwenen. Dat
betekent dat de school/vaksectie een grote mate van
vrijheid heeft. Of en in welke mate docenten daar
gebruik van mate en hoeveel schoolexamentoetsen zij
geven leest u in het verslag
van een enquête onder tweede fase docenten in 2009
(hoofdstuk 4).
5.
Waar vind ik het examenprogramma geschiedenis?
Op de website van SLO vindt u het
nieuwe examenprogramma (2007). U vindt daar ook een
handreiking bij het examenprogramma. De
werkversie van de syllabus
voor de scholen die
meedoen aan de havo en vwo pilot vindt u op de website
van het CVE.
6.
Waar vind ik de actuele versie van de syllabus voor het
vmbo examen?
Op de website Examenblad staat telkens de actuele versie
van de
syllabus voor het vmbo examen..
7. Waar vind ik informatie over het
examen en de examenonderwerpen?
Algemene informatie over het examen vindt u op
deze pagina van Histoforum. Gedetailleerde
informatie bij de beide examenonderwpen voor havo en vwo
vindt u
hier.
8. Waar vind ik iconen van de
tien tijdvakken?
Op Histoforum vindt u
iconen in verschillend formaat
voor alle tijdvakken.
9.
Waar vind ik de kerndoelen voor het basisonderwijs?
Een
overzicht van de kerndoelen basisonderwijs en
ondersteunende informatie vindt u op de website van
SLO.
10.
Waar vind ik de kerndoelen voor de onderbouw van het
voortgezet onderwijs?
Een
overzicht van de kerndoelen basisonderwijs en de
brochure wat moet en mag in de onderbouw vindt u op
de website van SLO.
11.
Invoering oriëntatiekennis op het centraal examen
Over invoering van oriëntatiekennis op het centraal
examen is op dit moment (eind mei 2010) door het
ministerie van OCW nog geen beslissing genomen.
Op 21 mei 2010 is er voor het eerst ook door
vwo-leerlingen van de pilotscholen examen gedaan over
oriëntatiekennis op het ce. Dit examen wordt de komende
tijd geëvalueerd. Het verslag hiervan zal zo spoedig
mogelijk na de zomervakantie aan het ministerie worden
aangeboden.
Zeer binnenkort houdt de VGN een online-enquête onder
tweede fase docenten. Ook de resultaten hiervan worden
het ministerie aangeboden. Het ligt in de lijn der
verwachtingen dat het ministerie op grond van beide
documenten een beslissing zal nemen over invoering op
het ce.
Op de website Histoforum en in de nieuwsbrief van de
community hou ik u op de hoogte van de ontwikkelingen.
12.
Mag ik de examen thema's ook opnemen in het ce?
Ja, de school bepaalt zelf of een of beide
onderwerpen van het centraal examen ook worden opgenomen
in het PTA.
13.
Is er een regel die aangeeft voor
hoeveel % de beide CE-onderwerpen in het SE
verwerkt/getoetst mogen worden?
Nee de school bepaalt zelf voor hoeveel procent de
CE-onderwerpen meetellen in het schoolexamen.
14. Moet een leerling die overstapt van het profiel E&M
naar het profiel C&M een extra onderwerp doen?
Ja, als een leerling overstapt naar een ander profiel
moet hij/zij aan de eisen van dat profiel voldoen en dat
betekent voor geschiedenis één extra onderwerp. Voor
vorm, omvang en inhoud bestaan geen regels. Omdat alle
verplichte onderdelen (domein A, B en C) moeten worden
getoetst in het schoolexamen (domein B alleen zolang het
centraal examen nog uit twee bijzondere onderwerpen
bestaat) betekent dit dat de weging van de verschillende
examenonderdelen zal moeten veranderen als een leerling
overstapt van E&M naar C&M (er komt immers een onderwerp
bij).
15. Moet een E&M leerling
die ook in aanmerking wil komen voor het profiel C&M een
extra onderwerp bestuderen?
Een leerling die in aanmerking wil komen voor het
dubbelprofiel E&M en C&M moet voldoen aan de eisen van
C&M en E&. Dat betekent dat hij/zij vijf onderwerpen
(inclusie debeide cs thema's) moet hebben gedaan. Als
het gaat om een E&M leerling die ook in aanmerking wil
komen voor het profiel C&M, net als hierboven gesteld,
een extra onderwerp zal moeten doen, in welke vorm of
omvang dan ook, en dat een herbereking van het
schoolexamen moet plaatsvinden. Als deze leerling ook op
grond van deze herberekening voor geschiedenis een
voldoende haalt, dan wel wanneer een eventuele
onvoldoende geen invloed op het slagen voor het profiel
C&M zou hebben, mag een dubbelprofiel worden uitgereikt.
Omgekeerd zou dit ook kunnen betekenen dat een leerling
wel voor het profiel C&M maar niet voor het profiel E&M
kan slagen. Dan namelijk wanneer het cijfer voor het
extra onderwerp zijn onvoldoende voor geschiedenis
verandert in een voldoende. Hiermee kan de kandidaat
geslaagd zijn voor C&M en mogelijk niet voor E&M.
16.
Welke vakken maken deel uit van het combinatievak?
Bij de uitslagbepaling volgens het vijfde lid wordt het
gemiddelde van de eindcijfers van ten minste de volgende
onderdelen aangemerkt als het eindcijfer van één vak,
voor zover voor deze onderdelen een eindcijfer is
bepaald: maatschappijleer en het profielwerkstuk en voor
v.w.o. ook algemene natuurwetenschappen. Het bevoegd
gezag kan daaraan toevoegen:
a. literatuur, als onderdeel van alle afzonderlijke
moderne talen, met dien verstande dat indien het bevoegd
gezag daartoe niet besluit, literatuur voor de bepaling
van de eindcijfers een onderdeel is van het schoolexamen
van de desbetreffende taal en literatuur,
b. klassieke culturele vorming, met dien verstande dat
indien het bevoegd gezag daartoe niet besluit, klassieke
culturele vorming voor de bepaling van de eindcijfers
een onderdeel is van het schoolexamen van Latijnse taal
en literatuur en Griekse taal en literatuur,
c. algemene natuurwetenschappen in het h.a.v.o.,
d. bij bijzondere scholen: godsdienst of
levensbeschouwelijk vormingsonderwijs, met dien
verstande dat indien het bevoegd gezag daartoe niet
besluit, godsdienst of levensbeschouwelijk
vormingsonderwijs geen onderdeel is van het eindexamen,
tenzij Onze Minister daarvoor goedkeuring heeft verleend
met toepassing van artikel 11, eerste lid, onder c,
artikel 12, eerste lid, onder c, of artikel 13, eerste
lid, onder c.
17.
Wat zijn de vernieuwde exameneisen en wanneer gaan die
in?
1. Per schooljaar 2011-2012 wordt de maatregel van
kracht dat voor alle vakken op het centraal
examen (CE) gemiddeld een voldoende
moet worden gehaald. Dit gaat gelden voor leerlingen
vmbo, havo en vwo. Zie
toelichting OCW.
2. Eveneens gaat per schooljaar 2011-2012 de maatregel
gelden dat voor leerlingen in de
basisberoepsgerichte leerweg (bb) van het vmbo
het schoolexamen (SE) hetzelfde gewicht
krijgt als het centraal examen, net als havo en vwo.
3. In het schooljaar 2012-2013 zal voor leerlingen havo
en vwo de maatregel ingaan dat maximaal één 5
als eindcijfer (het gemiddelde van het SE en
het CE) mag worden gescoord voor de kernvakken
Nederlands, Engels en wiskunde.
Zie ook
deze website
18.
Kunnen E&M leerlingen verplicht worden het programma van
C&M te volgen?
Leerlingen met een E&M profiel, zijn door de school
in 6V zonder het de leerlingen te melden in een C&M/E&M
geschiedenis klas geplaatst waarin ze alleen het
volledige programma van C&M kunnen volgen. Dat wil
zeggen de E&M leerlingen zijn nu ook verplicht om de
extra 40 uur en de Toets over het extra thema te maken.
Terwijl ze niet die 480 uur hoeven te maken maar 440
uur. Mag een school leerlingen hiertoe dwingen?
In het examenprogramma staat het volgende over het
schoolexamen:
Het schoolexamen heeft betrekking op domein A en:
-
de domeinen en subdomeinen waarop het centraal examen geen betrekking heeft;
-
indien het bevoegd gezag daarvoor kiest: een of meer domeinen of subdomeinen waarop het centraal examen betrekking heeft;
-
indien het bevoegd gezag daarvoor kiest: andere vakonderdelen, die per kandidaat kunnen verschillen.
Van belang is het laatste punt. Het bevoegd gezag (in de praktijk meestal de schoolleiding) bepaalt het onderwijskundig beleid op een school en heeft formeel dus het recht op het toevoegen van een thema aan het schoolexamen programma voor, in dit geval, de E&M leerlingen. Dit kan anders zijn als de schoolleiding de bevoegdheid voor het invulling geven aan het examenprogramma officieel heeft gemandateerd aan de sectie.
Copyright: Albert van der Kaap, 2011